Przedmiotem ochrony patentowej może być jedynie wynalazek – rozwiązanie nowe, posiadające poziom wynalazczy i nadające się do przemysłowego zastosowania.

Ochrona patentowa wynalazków na terenie Polski może wynikać z udzielenia patentu w trybie krajowym przez Urząd Patentowy RP, w trybie regionalnym przez Europejski Urząd Patentowy (EPO), lub w trybie międzynarodowym przez Biuro Międzynarodowe Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO). W przypadku ubiegania się o ochronę patentową na wynalazek należy rozważyć celowość uzyskania patentu w Polsce i za granicą, albowiem patent jest terytorialnie ograniczony do jednego albo też grupy wybranych państw.

W przypadku patentu udzielonego w Polsce, ochrona patentowa udzielana jest na okres 20 lat od daty dokonania zgłoszenia w Urzędzie Patentowym. Przez ten czas uprawniony z patentu ma monopol na komercyjne wykorzystywanie swojego rozwiązania. Uprawniony z patentu, będąc podmiotem wyłącznie uprawnionym do korzystania z wynalazku, może zakazać innym osobom korzystania z wynalazku w celach zawodowych lub zarobkowych. Poza pewnymi nielicznymi wyjątkami, niezastosowanie się do zakazu uprawnionego z patentu stanowić będzie naruszenie prawa.

Z uzyskaniem ochrony patentowej wiążą się koszty, na które składają się opłaty urzędowe, tj. opłaty zgłoszeniowe i opłaty okresowe wnoszone za kolejne okresy ochrony oraz koszty obsługi prawnej, świadczone przez profesjonalnych pełnomocników – rzeczników patentowych.